TÜRK LİRASINA ÇEVRİLEN YABANCI PARALAR VE ALTIN HESAPLARI İÇİN KUR FARKI, FAİZ, KAR PAYI İLE DİĞER KAZANÇLARA İLİŞKİN KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASINI DÜZENLEYEN TEBLİĞ TASLAĞI YAYINLANDI

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na geçici 14’üncü madde eklenerek; kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını ve altın hesaplarını TL’ye çevirmelerinden elde edecekleri kur farkı kazançlarını ve vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançları için kurumlar vergisi istisnası getirilmiştir.

Bu istisnanın nasıl uygulanacağına dair detayları düzenleyecek olan tebliğ taslağı yayımlandı.

• Kanunda mükelleflere en az üç ay vade seçeneği sunulmaktadır. Türk lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’De değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de, kurumlar vergisi mükellefleri için en az 6 ay vade üzerine belirtilmiştir. Bankaların pratik uygulaması da bu yöndedir.
• İstisna hükümleri, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları içinde uygulanacaktır.
• Türk lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda; bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.
• Kur korumalı mevduat hesabına geçen, kanunda tanımlanan mükellefler, kur dengesizliğinin yoğun olduğu 1.10.2021-31.12.2021 dönemi ile ilgili kur kaynaklı kazançları kurumlar vergisinden müstesnadır.
• 17.02.2022 tarihine kadar Türk Lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
• Kurumların 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında, dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk Lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.
• 31.12.2021 tarihi itibarıyla şirket aktifinde mevcut olmakla birlikte, 1211 sayılı Kanunun ilgili hükmü kapsamında Türk Lirasına dönüşümü yapılamayacak olan alacaklar ve verilen avanslar gibi hesaplarda izlenen yabancı paraların bu kapsamda istisnaya konu edilemeyecektir.

KUR KORUMALI TL MEVDUATA HESAPLARINA DÖNÜŞ SONUCU OLUŞACAK UYGULAMALAR VE VERGİ İSTİSNALARI İLE İLGİLİ DETAYLAR;

1) İstisnadan Kimler Faydalanabilir?

Yurt içi yerleşik gerçek kişiler 20.12.2021 tarihinde, yurt içi yerleşik tüzel kişiler 31.12.2021 tarihinde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, istisnadan faydalanabilirler.

2) Düzenlemeden Yararlanabilecek Yabancı Paralar Nelerdir?

Taslak Tebliğde net olarak ifade edilmese de kanunun da referans aldığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan 2021/14 sayılı Tebliğde USD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyelerinin Kurumlar vergisi istisna düzenlemesinden yararlanabileceği değerlendirilmektedir.

USD-EURO-GBP haricindeki yabancı paralar kapsam dışındadır.

3) İstisna Düzenlemesinden Yararlanabilmek İçin Vadeli Mevduat Hesabı Kaç Aylık Süre İçin Açılmalıdır?

Kurumların ve bilanço esasında defter tutan gerçek kişilerin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda elde edilen kazançların kurumlar vergisinden müstesna tutulacağı açıklanmıştır.

11.01.2022 tarih ve 31716 sayılı Resmi Gazetede Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (SAYI: 2021/14)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SAYI: 2022/1) Yayımlanmıştır.

Tebliğ uyarınca, Yurt içi yerleşik tüzel kişiler de düzenleme kapsamına dahil edilmiştir. Yayımlanan Tebliğ uyarınca söz konusu destek ödemesinden faydalanılabilmesi için yurt içi yerleşik gerçek kişiler de 20.12.2021 tarihinde mevcut olan, yurt içi yerleşik tüzel kişilerin ise 31.12.2021 tarihinde mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyelerini, dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve  yurt içi yerleşik gerçek kişiler için 3 ay, 6 ay veya 1 yıl vadeli; yurt içi yerleşik tüzel kişiler için ise 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesabı açılması ön görülmüştür.

Önemli Not: : Tebliğ taslağında verilen örneklerde Kurumlar vergisi istisnasından faydalanmak için 3 aylık vadeli hesap açılma şartı belirtilmiştir. Ancak Merkez bankasının tebliğinde ve bankaların pratik uygulamasında tüzel kişiler için en az 6 ay vade seçeneği sunulmaktadır.

4) Hangi Hesaplarda Yer Alan Döviz Cinsi Varlıklar İstisnadan Yararlanabilir?

Tebliğ taslağında hangi hesapların TL’ye dönüştürülmesi sonucunda istisnadan faydalanılabileceği net ifade edilmemiştir.

Tebliğ taslağında belirtilen örnek ve açıklamalarda, banka hesaplarında yer alan bakiyeleri izah ettiğini görüyoruz. Yine tebliğ taslağının 1 maddesinde “Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar” ifadesi yer almakta.

Taslağın; 40.2. İstisnanın kapsamı ve yararlanabilecek olanlar  bölümünde ise, 1211 sayılı Kanunun ilgili hükmü kapsamında Türk Lirasına dönüşümü yapılamayacak olan alacaklar ve verilen avanslar gibi hesaplarda izlenen yabancı paraların bu kapsamda istisnaya konu edilemeyeceği tabiidir.

Açıklamaları yapılmış.

Buna göre 31.12.2021 itibari ile bilançoda yer alan, alacaklar, verilen avanslar ve Euro Bond, döviz cinsi tahvil gibi varlıkların kapsam içinde olmadığı anlaşılmaktadır.

5) 2022 Yılında Vade Sonunda; Kur Artışının Faiz Getirisinden Yüksek/ Düşük Olduğu Durumda Kur Korumalı Mevduat Sistemi Nasıl İşler?

Tebliğde bu konularla ilgili somut örnek yer almamaktadır. Bununla birlikte  kanunun 1/ b maddesinde belirtilen “2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar” ibaresine göre bu kazançlarında istisna olduğu değerlendirilmelidir.

Kur korumalı mevduat sisteminde, Vade Sonu Döviz Kuru sonucu elde edilecek kur geliri, elde edilecek faiz’den yüksek olursa, vade sonu elde edilecek kur geliri kadar gelir elde edilecektir. Ayrıca faiz geliri elde edilmeyecektir. Özetle kur korumalı mevduat hesabına konan mevduat için;

Faiz/kar payı tutarı; kur farkından fazla ise, gelir faiz/kar payı tutarı kadar

Faiz/kar payı tutarı kur farkından düşükse, gelir çevrim kuru ile dönem sonu kur arasındaki fark kadar gelir elde edilecektir.

6) İstisna Kur Geliri Nasıl Beyan Edilecek: Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna Mıdır? İndirim Midir?

Taslak Tebliğde beyan usulü ya da uygulama usulü ile ilgili bir yönlendirme bulunmamaktadır.

7) Kanunun Yayımlanmasından Önce 31.12.2021 Bilançoda Yer Alan Dövizlerini Kur Korumalı Mevduat Hesabına Geçirenler İstisna Uygulayabilecek Midir?

Tebliğ taslağı 29.01.2022 tarihinde kamuoyuna sunuldu. Tüzel kişilerin kur korumalı mevduat hesaplarında mevduat açmaları ile ilgili TCMB tebliği 11.01.2021 de resmi gazetede yayımlandı. (SAYI: 2021/14). Taslak tebliğde dönüşüm işleminin tebliğ tarihi öncesi yapılmasının istisna uygulamasına engel olmadığı belirtilmiş. Bu ifadelerden 11.1.2022 sonrasında mevduatlarını TL olarak dönüştürenlerin istisnadan faydalabileceklerdir.

İstisna uygulamasına dair örnek hesaplamalarda kur geliri nasıl hesaplanmaktadır.

Tebliğ taslağında yer alan örneklerde; istisna tutulacak kur farkının hesabında ilk giren dövizin ilk çıktığı görülmüştür. Ortalama kurlar değil, ilk girişteki kur ile dönem sonu 31.12.2021 arasındaki kur farkı istisna edilmiştir.

31/12/2021 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paraların bir kısmının Türk Lirasına dönüştürülmesi durumunda, istisna uygulanacak tutarın hesabında ise “dönüştürülen yabancı para hesabı tutarı’nın, 31/12/2021 tarihli bilançoda yer alan yabancı para hesabı tutarına” bölünmesi ile bulunan dönüşüm oranının; 1.10.2021-31.12.2021 dönemine ilişkin değerlemeden doğan kazanç ile çarpılması ile istisna gelir tespit edilecektir.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere info@sistemglobal.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Bilgiyi Tecrübeyle Güce Dönüştürüyoruz…