DEPREM VE MÜCBİR SEBEP KOŞULLARINDA KDV UYGULAMALARI VE KDV GÜNCELLEMELERİ

06 Şubat 2023 tarihinde ülkemizde gerçekleşen doğal afet nedeniyle mücbir sebep ilan edilmesi neticesinde KDV’ye tabi teslim ve hizmetlerin durumu, bağış ve yardımlarda KDV uygulaması ve deprem gerekçesi ile KDV oranlarında yapılan son değişiklikler yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

1-) MÜCBİR SEBEP HALİNİN KAPSAMI

08.02.2023 tarihinde yayımlanan 6785 sayılı Karar ile ilan edilen OHAL kapsamında aynı tarihli Gelir İdaresi Başkanlığı duyurusu ile 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş ilinde meydana gelen deprem felaketine ilişkin olarak, depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde mücbir sebep hali ilan edilmiştir.

Mücbir sebep hali 06.02.2023 ile 31.07.2023 (bu tarih dâhil) tarihleri arasında geçerli olacaktır.

Söz konusu mücbir sebep hali süresince;

• Verilmesi gereken vergi beyannameleri ve bildirimlerinin verilme süreleri,

• Bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri,

• Deprem tarihinden önce tahakkuk etmiş, ödeme süresi mücbir sebep hali ilan edilen süreye rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi,

• 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksit ödeme süresi,

• Deprem tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep halinin başladığı tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi

uzatılmıştır.

Mücbir sebep halinin geçerli olduğu dönemde verilmesi gereken beyanname ve bildirimler 15.08.2023 tarihine kadar verilebilecek, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergiler ile yukarıda ifade edilen diğer vergi, ceza ve gecikme faizleri 31.08.2023 tarihine kadar ödenebilecektir.

Ayrıca bu yerlerde bulunan vergi mükelleflerinin vergi borçları 02.10.2023 tarihine kadar yapmaları ve gerekli şartları da taşımaları kaydıyla faiz alınmaksızın 24 aya kadar taksitlendirilecektir.

2-) MÜCBİR SEBEP HALİNDE VE BAĞIŞ VE YARDIMLARDA KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMALARI VE GÜNCEL DEĞİŞİKLİKLER

• MÜCBİR SEBEP HALLERİNDE KDV TEVKİFATI UYGULAMASI

KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.1) bölümünde 213 sayılı kanuna göre, mücbir sebebin başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar geçen sürede, mücbir sebepten yararlanan mükelleflerin vergi ödevleri ertelenmektedir. Bu kapsamda beyanname verme yükümlülükleri ileri tarihe ertelenen mükelleflerin, mücbir sebep halinde bulunduğu süre içerisinde kısmi tevkifat kapsamındaki alımlarında tevkifat uygulanmaz. Şu kadar ki, işleme taraf satıcı mükellefin de mücbir sebep kapsamında bulunması halinde, söz konusu alımlarda genel hükümler çerçevesinde tevkifat uygulamasına devam olunur.

Söz konusu hüküm çerçevesinde mücbir sebep hali kapsamında giren mükelleflere mücbir sebep kapsamında olmayanlar tarafından yapılacak tevkifat kapsamındaki mal ve hizmet satışlarında KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. Bu hususta satıcı durumundaki mükelleflerin fatura açıklamasına yukarıdaki maddeye atıf yaparak KDV Genel Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.1) bölümüne istinaden, “Teslim veya Hizmet; Mücbir sebep halindeki mükellefe yapıldığından tevkifat uygulanmamıştır.” şeklinde ibare eklemelerinde fayda bulunmaktadır.

	TEVKİFATA KONU MAL VE HİZMETİN ALICISI	TEVKİFATA KONU MAL VE HİZMETİN SATICISI	TEVKİFAT UYGULAMASI
MÜKELLEF MÜCBİR SEBEP KAPSAMINDA MI?	EVET	HAYIR	YOK
MÜKELLEF MÜCBİR SEBEP KAPSAMINDA MI?	HAYIR	EVET	VAR
MÜKELLEF MÜCBİR SEBEP KAPSAMINDA MI?	EVET	EVET	VAR
MÜKELLEF MÜCBİR SEBEP KAPSAMINDA MI?	HAYIR	HAYIR	VAR

• DEPREMDE ZAYİ OLAN MALLARDA KDV UYGULAMSI

KDV kanununun 30. maddesinin c bendinde “Deprem, sel felaketi sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi, vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez” denilmektedir. Bu kapsamda deprem bölgesindeki mükellefler, mücbir sebep halinde zayi olan mallarına ilişkin geçmişte yüklendikleri KDV’leri tekrardan ilave KDV yapmak zorunda değildir.

• DEPREMDEN ETKİLENEN KİŞİLERE VERİLECEK ÜCRETSİZ BARINMA HİZMETLERİNDE KDV UYGULAMASI

Depremden etkilenen kişilere verilecek ücretsiz barınma hizmetlerinde, fatura üzerinde işlemin mahiyetini açıklamak şartıyla, KDV ve konaklama vergisi hesaplanmayacaktır.

• GERÇEKLEŞTİRİLEN AYNİ BAĞIŞ VE YARDIMLARDA KDV UYGULAMASI

Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ile Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımların yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için %10’unu) aşmamak üzere makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,

Cumhurbaşkanlığınca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla makbuz karşılığı yapılan aynî ve nakdî bağışların (AFAD) %100’ü kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin iktisadi işletmeleri hariç yapılacak aynî bağış ve yardımlar ise beyan edilecek gelirin/kurum kazancının %5’ini aşmamak üzere indirim konusu yapılabilecektir.

Ayni bağışlar; İlgili kurumlara yapılabileceği gibi İlgili kurumların yönlendirdiği kamu kurum ve kuruluşlarına da yapılabilecektir. Bu kapsamda yapılan ayni bağışların tamamı, bağışa konu malların içeriğine ve ilgili kurumlarca teslim alındığına ilişkin belge düzenlenmesi kaydıyla, indirim konusu yapılabilecektir. Yine söz konusu kapsamda bedelsiz olarak yapılan bağış ve yardımların tesliminde KDV hesaplanmayacak ve bağışa konu mallara ilişkin yüklenilen KDV’ler de işletmeler tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Ayrıca, AFAD’a yapılan bağışlarla ilgili olarak bu idareyle bağışlayanlar arasında düzenlenen kâğıtlar için damga vergisi de alınmayacaktır. Yine bedelsiz teslimlerin alımında düzenlenen faturalarda KDV bulunması durumunda bu KDV’ler KDV kanununun 30/a maddesi uyarınca indirim konusu yapılabilecektir. Bu doğrultuda kayıtlamalar aşağıdaki gibi olacaktır.

• Bedelsiz teslim edilecek malzemelere ilişkin alım faturası; KDV kanunu 17/2-b maddesi uyarınca KDV’den istisna düzenlenirse; KDV’siz düzenlenen fatura tutarının tamamının giderleştirilerek gelir tablosuna yansıtılması aynı zamanda Kanunen Kabul Edilmeyen Gider yazıldıktan sonra kurum kazancından indirim sağlanabilmesi için kurum geçici vergisi beyannamesinde kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler bölümünde bağış ve yardımlar kısmında indirim olarak yer vermek gerekecektir.
• Bedelsiz teslim edilecek malzemelere ilişkin alım faturası KDV’li olarak düzenlendi ise; faturada yer verilen KDV; KDV kanunu 30. maddesi uyarınca indirim konusu edilebileceğinden, faturaya ilişkin KDV’nin indirime konu edilmesi, kalan fatura matrahının ise; giderleştirilerek gelir tablosuna yansıtılması aynı zamanda Kanunen Kabul Edilmeyen Gider yazıldıktan sonra kurum kazancından indirim sağlanabilmesi için kurum geçici vergisi beyannamesinde kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler bölümünde bağış ve yardımlar kısmında indirim olarak sadece matrah kadar kısmına yer verilmesi gerekecektir.

Ayni bağışların tamamı, bağışa konu malların içeriğine ve ilgili kurumlarca (AFAD ve/veya AFAD’ın yönlendirdiği kamu kurum ve kuruluşlar) teslim alındığına ilişkin belge düzenlenmesi kaydıyla indirim konusu yapılabileceğinden ayni bağışı yapan kişi/kurumun adının ilgili belgede yer alması gerekmektedir. Bu konuda GİB’in yayımladığı bültende bu hususa ilişkin belgelendirme koşulları olarak aşağıdaki usuller benimsenmiştir.

Ayni Bağış ve Yardımların İşletmenin Aktifinden veya Stokundan Çekilerek Yapılması

Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi, düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterlidir.

Ayni Bağış ve Yardımların Dışarıdan Temin Edilerek Yapılması

Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.

Özellikle grup şirketlerinde daha hızlı, verimli süreçlerin yönetilmesi, alımın daha ucuz olması bakımından tek bir şirket üzerinden alımın yapılması söz konusu olabilmektedir. Tedariğin, alımın bir şirket tarafından yapıldığı, bağış yapanın grubun diğer şirketleri de olabileceği senaryolarda alım yapan şirketin bağışçı grup şirketlerine aynı koşullarla satış faturası ile yansıtma yapmasının mümkün olduğunu değerlendirmekteyiz. 

3-) PREFABRİK YAPI İLE KONTEYNERLERİN KDV ORANI %1 OLDU  

14 Şubat 2023 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve prefabrik yapı ile konteynerlerin OHAL ilan edilen illerde kullanılmak üzere 31.12.2023 tarihine kadar afetzedeler ile 3065 sayılı KDV Kanunun 17. maddesinin birinci fıkrasında sayılan kurum ve kuruluşlara tesliminde kurulum ve montaj işlemleri dahil olmak üzere KDV %18’den %1’e indirilmiştir.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere info@sistemglobal.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Şirketinizin kuruluşundan globalleşmesine kadar her adımda sizinle birlikte yürüyoruz…