2022 YILI GELİRLERİ İÇİN GELİR VERGİSİ BEYANININ SON GÜNÜ 31 MART!

Gelir Vergisi Kanunu’na göre mükellefler ticari kazançlar, zirai kazançlar, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlara ilişkin gelir unsurlarından kaynaklanan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için yıllık beyanname vermek zorundadırlar.

Bu çerçevede özellikle Meskenden elde edilen Kira Geliri 9.500 TL’yi, İşyerinden elde edilen Kira Geliri 70.000 TL’yi aşanlar, Birden Fazla işverenden Gelir Elde Edenler veya Tek işverenden 880.000 TL’yi aşan kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde edenlerin Gelir Vergisi Beyannamesi vermesi gerekebilecektir.

2022 yılında elde edilen kazanç ve iratlar için, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile 1–31 Mart 2023 tarihleri arasında beyan edilmesi gerekmektedir.

2022 YILI GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNE KONU KAZANÇLAR

Gerçek kişilerin gelirlerinin vergilendirilmesini konu edinen Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde,

Gelir; bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmıştır.

GVK’nın 2. maddesinde gelire giren kazanç ve iratlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır;       

                        – Ticari kazançlar,
                        – Zirai kazançlar,
                        – Ücretler,
                        – Serbest meslek kazançları,
                        – Gayrimenkul sermaye iratları,
                        – Menkul sermaye iratları,
                        – Diğer kazanç ve iratlar.

Aşağıda yazılı gerçek kişiler Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilirler:

1.Türkiye’de yerleşmiş olanlar;

2.Resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısiyle yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları (Bu gibilerden, bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısiyle Gelir Vergisine veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, mezkür kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler.)

Mükellefler 2 nci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu Kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Yukarıda Gelir Vergisine tabi gelir unsurları arasında sayılmakla birlikte, Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabları, ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.

Gelir Vergisi Kanununun 2. maddesinde belirtilen gelir unsurlarına konu kazanç ve iratların mevcut olması ve Gelir Vergisi Kanununda belirlenen hadlerin aşılması durumunda, gelirin elde edildiği yılı takip eden Mart ayının 31. günü akşamına kadar yıllık beyanname verilmesi zorunludur. Gelirin sadece ücret, kira, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ibaret olması halinde Gelir İdaresi Başkanlığının Hazır Beyan Sisteminden Gelir Vergisi Beyannamesinin verilmesi mümkündür.

YILLIK BEYANNAMEDE BEYAN EDİLECEK BAZI GELİR TÜRLERİ

1. Ücret,
2. Gayri Menkul Sermaye İradı (Gayrimenkullerin kiraya verilmesi ile elde edilen kira geliri),
3. Menkul Sermaye İradı (Hazine bonosu, Devlet tahvili v.s. faiz geliri.),
4. Diğer Kazanç ve İradlar

1. Ücret

Gelir vergisi açısından bir ödemenin ücret ya da başka bir gelir unsuru olarak vergilendirilip vergilendirilmeyeceği aşağıda sayılan üç unsura göre tespit edilecektir. Bu üç unsur birlikte varsa elde edilen gelir ücret olarak vergilendirilecek, aksi takdirde ücretten söz etmek mümkün olmayacaktır.

Ücret gelirini meydana getiren üç temel unsur şöyledir;

-Bir işverene tabi olma,

-Belli bir iş yerine bağlı olma,

-Hizmetin karşılığı olarak bir ödemenin yapılması.

Aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılmaktadır:

• Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personellerinin malullük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere kurulan sandıklardan ödenen ve en yüksek devlet memuruna ödenen tutarı aşmayan kısım istisna kapsamında olup bunların dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları.
• Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler.
• TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya İdari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler.
• Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler.
• Hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra; karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar.

            Gerçek Kişilerden, 2022 yılında elde ettikleri ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermek zorunda olanlar;

• Tek işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ve ücreti 880.000,-TL’yi (2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan ücretliler,
• Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 70.000,-TL’yi (2023 yılı için 150.000 TL) aşan ücretliler,
• Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birinci işverenden aldıkları ücret geliri dahil olmak üzere aldıkları ücretlerin toplamı 880.000,-TL’yi (2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan ücretliler,
• Tevkifata tabi olan ücret geliri toplamı, vergi tarifesinin dördüncü diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000,-TL, 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan sporcular,
• Tevkifata tabi ücret gelirleri vergi tarifesinin dördüncü diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000,-TL, 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan veya birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 70.000,-TL’yi (2023 yılı için 150.000 TL) aşan profesyonel spor yarışmaları ile basketbol ve voleybol spor dallarının en üst liglerindeki yarışmaları yöneten spor hakemleri,
• Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı (istisna kapsamında olanlar hariç),
• İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri,
• Hazine ve Maliye Bakanlığınca yıllık beyanname ile bildirilmesi gerekli görülen ücret ödemesi yapılanlar,
• Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen yukarıda sayılanlar dışında kalan ücretliler.

2. Gayri Menkul Sermaye İradı

(Gayrimenkullerin kiraya verilmesi ile elde edilen kira geliri),

Gelir Vergisi Kanunu’nun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların (Arazi, bina, haklar, motorlu taşıtlar vs.) kiraya verilmesinden elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak adlandırılırlar ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulurlar. Aşağıda Kira gelirlerinin beyanına ilişkin özet bilgiler yer almaktadır.

Mesken’den elde edilen Kira Geliri; 2022 yılında elde edilen mesken kira gelirinin 9.500,00-TL’si (2023 yılı için istisna tutarı 21.000,-TL) vergiden müstesnadır. (Eğer Ticari kazançla beraber kira geliri beyan ediliyorsa bu istisnadan faydalanılamaz).

İşyerlerinden elde edilen Kira Geliri; 2022 yılında işyerlerinden elde edilen kira gelirlerinin 70.000,00-TL’yi (2023 yılı için 150.000,-TL) aşması halinde beyanname verilecektir. Ancak bu durumda kesinti yoluyla ödenen vergiler mahsup edilecektir.

Mesken ve İşyeri Kira gelirinin olması durumunda; Beyanname verme sınırı olan 70.000,-TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır.

Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı 2022 yılı için 3.800,-TL’lik beyanname verme sınırını (2023 yılı için 8.400,-TL) aşanlar, yıllık beyanname vereceklerdir.

Gayrimenkul sermaye iratlarında;

• Ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar,

• 9.500 TL’nin üzerinde konut kira geliri elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan üçüncü gelir diliminin ücretler için geçerli olan 2022 yılı için belirlenen 250.000,-TL’lik tutarı aşanlar,

9.500,-TL’lik istisnadan yararlanamazlar.

3. Menkul Sermaye İradı

(Hazine bonosu, Devlet tahvili v.s. faiz geliri.),

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.

Gelir Vergisi Kanununun 75. maddesine göre kaynağı ne olursa olsun aşağıda yazılı gelirler menkul sermaye iradı sayılmaktadır:

·     Her çeşit hisse senetlerinin kar payları (temettü gelirleri)

·     İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar)

·     Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları

·     Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri (Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler dahil olmak üzere),

·     Her çeşit alacak faizleri

·     Mevduat faizleri

·     Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller

·     İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar

·     Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri

·     Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları,

·     Repo gelirleri

·     Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları,

• Yatırım fonlarının katılma paylarına ödenen kar payları,
• Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları,
• Yukarıda sayılanlar dışında Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre ihraç edilen her türlü sermaye piyasası aracından elde edilen kar payı, faiz, kira vb. gelirler

Yukarıda yazılı iratlar, bunları elde eden sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde nazara alınır.

Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları

1- Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan ;

• Mevduat faizleri
• Özel Finans Kurumlarınca (Katılım Bankaları) kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları
• Repo Kazançları
• Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarından elde edilen gelirler

2- 10/7/2001 tarihinden önce kurulmuş olanlar hariç olmak üzere tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.

3- Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları .

4- Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.

Yukarıda sayılan gelirler tutarı ne olursa olsun beyan edilmez. Diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez.

3.800,-TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları

1 . Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri

2. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (01/01/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler)

3. Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri

4. Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı v.b.)

5. Her çeşit alacak faizleri

6. İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,

            Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan yukarıda belirtilen menkul sermaye iratları 3.800,-TL’lik tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edileceklerdir.

            Burada bahsedilen 3.800,-TL’lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının toplam tutarı dikkate alınarak hesaplanacaktır.

            Buna göre, menkul sermaye iradı olarak elde edilen gelir 3.800,-TL’yi aşıyorsa elde edilen gelirin tamamı beyan edilecektir.

70.000 Tl’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları

1 . 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler

2. Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları

3. Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler,

            Elde edilen gelirin 70.000,-TL’yi aşması halinde bu gelirlerin tamamı (istisna edilen tutarlar hariç) yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Menkul sermaye iratları toplamının 70.000,-TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir.

1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan Devlet tahvili ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlere ilişkin Gelir Vergisi Kanununun geçici 59 uncu maddesinde yer alan istisna uygulaması 31/12/2007 tarihinde son bulduğundan, 1/1/2008 tarihinden itibaren bu kıymetlerin faiz gelirleri ve elden çıkarılması dolayısıyla elde edilen gelirler ile ilgili olarak istisna uygulaması söz konusu değildir.

Eurobond Faiz Geliri

Vergi uygulaması bakımından Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmekte olan Eurobondlar yurtdışında ihraç edilmiş olduğundan geçici 67 nci madde kapsamında değildir. Dolayısıyla ihraç tarihine bakılmaksızın 2022 yılında elde edilen ve 70.000 TL’yi aşan Eurobond faiz gelirleri beyan edilecektir.

Kar Paylarının Vergilendirilmesi

            Gerçek kişilerce, tam mükellef kurumlardan elde edilen ve Gelir Vergisi Kanunu uygulaması bakımından kar payı sayılan gelirler aşağıdaki gibidir:

– Her nev’i hisse senetlerinin kar payları,

– İştirak hisselerinden doğan kazançlar,

– Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları.

            Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, vergiye tabi gelir 70.000,-TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir.

Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, karın dağıtımı aşamasında yapılan %10 (4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı gereği 21/12/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere) oranındaki vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilecek olup, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde red ve iade edilecektir.

        4. Diğer Kazanç Ve İradlar

Gelir Vergisi Kanunundaki gelir unsurlarından biri olan diğer kazanç ve iratlar; belirli kaynaklara bağlanması mümkün olmayan, belirli dönemlerde (periyodik olarak) meydana gelmeyen, devamlı değil arızi olan ve çoğu zaman bir teşebbüs sonucu olmaksızın, kişilerin bazı mal varlıklarında kendiliğinden meydana gelen kazanç ve iratlardır.

Diğer kazanç ve iratlar;

1. Değer artışı kazançları,

2. Arızi kazançlar,

olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Yukarıdaki bölümlerin dışında kalan Değer Artış Kazançları ve Arizi Kazanç ve iratlar vergiye tâbi gelire dahildir.

 
Değer Artış Kazançları

Aşağıda yazılı mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artışı kazançlarıdır ve GVK Mükerrer 80. maddeye göre vergiye tabidir.

• İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
• Hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• Telif haklarının ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve bunların kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
• İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç), aşağıda maddeler halinde belirtilen mal (Gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dâhil) ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.).
• Arazi, bina (Döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahildir), maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı;
•  Voli mahalleri ve dalyanlar;
•  Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar;
• Gemi ve gemi payları (Motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına bakılmaz) ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları;

            Bu maddede geçen “elden çıkarma” deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.

Değer Artışı Kazançlarında İstisna

• Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 80 inci maddesine göre;
• Taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına ait ticari plakaların elden çıkarılmasından doğan kazançların tamamı,
• Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar hariç olmak üzere bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının 2022 takvim yılı için 25.000 TL’si (2023 yılı için istisna tutarı 55.000 TL), gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Ancak elden çıkarılan değer, 1/1/2006 tarihinden itibaren ihraç edilmiş menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı ise istisna uygulanmayacak, elde edilen gelirden giderler düşülecek ve kalan tutar beyan edilecektir.

Arızi Kazançlar

Vergiye tâbi arızi kazançlar şunlardır:

1. Arızî olarak ticarî muamelelerin icrasından veya bu nitelikteki muamelelere tavassuttan elde edilen kazançlar.

2. Ticarî veya ziraî bir işletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişilmemesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen hâsılat.

3. Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiracılık hakkının devri karşılığında alınan tazminatlar ile peştemallıklar (kiracıya ait tesisat ve malların tahliye ve devri sırasında kiralayan veya yeni kiracıya devrinde doğan kazançlar dahil).

4. Arızî olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hâsılat.

5. Gerçek usulde vergiye tâbi mükelleflerin terk ettikleri işleri ile ilgili olarak sonradan elde ettikleri kazançlar (zarar yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan şüpheli alacakların tahsili dahil).

6. Dar mükellefiyete tâbi olanların GVK 45 inci maddede yazılı işleri arızî olarak yapmalarından elde ettikleri kazançlar.

Bir takvim yılında (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerde yazılı olan kazançlar (henüz başlamamış olan ticarî, ziraî veya meslekî bir faaliyete hiç girişilmemesi ile ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen kazançlar hariç) toplamının 2022 yılı için 58.000,-TL’ lik (2023 yılı için istisna tutarı 129.000 TL), kısmı gelir vergisinden müstesnadır.

Bu maddede geçen “hâsılat” deyimi alınan para ve ayınlarla diğer suretlerle elde edilen ve para ile temsil edilebilen menfaatleri ifade eder.

YILLIK BEYANNAMEYE DÂHİL EDİLEN KAZANÇ VE İRATLARDAN YAPILACAK İNDİRİMLER

İndirim konusu yapılabilecek bazı hususlar şunlardır;

1. Hayat/şahıs sigorta primleri,

2. Eğitim ve sağlık harcamaları,

3. Beyan edilecek gelirden sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar ile tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlar,

4. Sponsorluk harcamaları,

5. Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar,

6. İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar,

7. Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bazı bağış ve yardımlar

BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI VE ŞEKLİ

Gelir Vergisi Kanununun 85 inci maddesine göre mükellefler, yedi gelir unsuruna ilişkin kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu kanunda aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verirler. Bu kanuna göre beyanı gereken gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Beyannamede gösterilen gelire dâhil kazanç ve iratlardan Gelir Vergisi Kanununa göre kesilmiş bulunan vergiler, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilir, mahsubu yapılan miktar gelir vergisinden fazla olursa aradaki fark vergi dairesince mükellefe bildirilir ve mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde müracaatı üzerine kendisine red ve iade edilir.

2022 yılında elde edilen kazanç ve iratlar için, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile 1–31 Mart 2023 tarihleri arasında beyan edilmesi gerekmektedir.

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi;

• Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında,

• Bağlı bulunulan (ikametgâhın bulunduğu yer) vergi dairesine kâğıt ortamında,

• 3568 sayılı Kanun gereği elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları ile elektronik beyanname aracılık sözleşmesi imzalanarak e-Beyanname sisteminden, verilebilir.

Ayrıca bu mükelleflerin takvim yılı içinde;

• Memleketi terk etmesi halinde memleketi terkten önceki 15 gün içinde,

• Ölümü halinde ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde vefat eden kişi namına varislerce,

yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanda bulunulması gerekmektedir.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere info@sistemglobal.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Şirketinizin Kuruluşundan Globalleşmesine Kadar Her Adımda Sizinle Birlikte Yürüyoruz…