ARACINIZDA DEĞER KAYBI OLDUĞUNDA BUNU NASIL TAZMİN EDEBİLİRİZ?

Malum karayollarında her gün yüzlerce trafik kazası yaşanmakta, bu kazalar sonucu araçlarda oluşan hasara bağlı olarak değer kayıpları meydana gelmektedir.

Araçta oluşan değer kaybı; trafik kazası sonrası araçta meydana gelen hasarlar ve hasarların onarımı, tadilatı ve bakımından sonraki süreçte aracın ikinci el piyasasındaki değerinin düşüşünü ifade eden bir kavram olup; Yüksek Mahkeme Yargıtay, araç değer kaybını, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki fark olarak tanımlamıştır. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi, 09.05.2016 tarih, 2015/18959 E., 2016/5661 K. Sayılı Kararı) Kaza geçiren araç ne kadar iyi onarıma tabi tutulmuş olsa da şüphesiz değerinde yine de bir azalma meydana gelecektir. Aracın emsallerine göre alım-satım ihtimali azalacak ve hasarsız halinden daha düşük değere alıcı bulmak zorunda kalacaktır.

Araç sahipleri tarafından ise değer kaybı kaza sonrasında göz ardı edilmekte ancak aracın satımı esnasında mağduriyet yaşanmaktadır. Bu nedenle kazadan sonra araçtaki değer kaybının istenmesi önem taşımaktadır. Peki aracınızda oluşan değer kaybı kimden nasıl talep edilebilir.

1-ARAÇ DEĞER KAYBI KAZADA KUSURLU TARAFTAN ALINIR.

Hasar gören araç onarıldıktan sonra hasarın ve onarımın derecesine göre araçta değer kaybı oluşmaktadır. Kazada zarara neden olan kusurlu karşı taraf araç sahibinin değer kaybından sorumluluğu söz konusudur. Zarara neden olan kusurlu tarafın değer kaybından sorumlu sayılabilmesi için kazada ya tamamen kusurlu ya da daha ağır kusurlu olması gerekmektedir.

Meydana gelen kazada karşı tarafın kusurlu olması durumunda araç sahibi, kusuru oranında karşı tarafın sigorta şirketinden veya bizzat araç sahibinden değer kaybı bedelini talep edebilir. Yani kazada tam kusurlu olan taraf araç değer kaybı bedelini talep edemeyecektir.

2-KARŞI TARAFIN SİGORTA ŞİRKETİNİN SORUMLULUĞU

Trafik sigortası bu hususta önemli bir yere sahiptir. Trafik kazası neticesinde değer kaybı meydana gelmesi durumunda kazada kusurlu olan tarafın trafik sigortası araçta oluşan değer kaybını telafi etmekle yükümlüdür. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası altında sigorta şirketi, kaza esnasında hatalı olan araç sahibinin sorumluluklarına ortak olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nun 1409. maddesine göre “Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.” Yani trafik kazası neticesinde araçta meydana gelen değer kaybından zarara neden olan kusurlu araç sahibinin sigorta şirketi de sorumludur.

3-SİGORTA ŞİRKETİNE ARAÇ DEĞER KAYBI BAŞVURU SÜRESİ

Araç değer kaybı, her kilometrede ve yaştaki araç için talep edilebilmektedir. Ancak talep edilebilmesi için gereken belirli şartlar vardır. Kaza neticesinde aracında değer kaybı meydana gelen araç sahibi, hasarı öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde ve her halde kaza tarihinden itibaren 10 yıl içerisinde süreci başlatmış olmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir ve araç sahibi bu süreler geçtikten sonra aracındaki değer kaybını talep edemeyecektir.

Sigorta şirketinden araç değer kaybının talep edilmesi durumunda, sigorta şirketine başvuru yapılması gerekir. Hukuka ve usule uygun olarak yapılan başvuruya sigorta şirketinin cevap vermek için 15 günlük süresi vardır. Bu süre içerisinde sigorta şirketinden başvuruya yanıt alınamaması, talebin tam olarak veya hiç karşılanmaması durumunda araç sahibi Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda bulunabilir veya araç değer kaybı davası açılabilir. Bu durumda yargılama süresince başvuru şekli, yöntemi, bilirkişi raporu, rapora itiraz gibi yargılamanın şahsına özgü teknik hususların avukat aracılığıyla yapılması hak kaybının önlenmesinde önem arz etmektedir.

Sigorta şirketinin bu ödemeyi yapmaması, eksik yapması halinde veya yapılan başvuruya süresi içinde cevap vermemesi halinde araç sahibi Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda bulunabilir veya değer kaybının tarafına ödenmesi talebiyle dava açabilir.

4-SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURU

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuruda, değer kaybı ile istenecek başkaca alacak kalemleri de aracın sigortasını yapmış olan sigorta şirketinden istenebilecektir.

5684 sayılı Sigortacılık Kanununun “Tahkim” başlıklı 30. Maddesi, “Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden veya Hesaptan faydalanacak kişiler ile Hesap arasında doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Birlik nezdinde Sigorta Tahkim Komisyonu oluşturulur” hükmü yer almaktadır. Görüldüğü üzere Sigorta Tahkim Komisyonundan talep edilebilecek kalemler için bir sınırlandırma getirilmemiş, uyuşmazlığın sigorta sözleşmesinden kaynaklanması yeterli görülmüştür. 

Gerçekten de, uygulamada araç değer kaybı tazminatı, hasar farkı tazminatı, destekten yoksun kalma tazminatı, sürekli iş göremezlik tazminatı gibi pek çok farklı kalemde tazminat istemleri, Sigorta Tahkim Komisyonunca karara bağlanmaktadır.

O halde Sigorta Tahkim Komisyonu’ndan;

• Araç değer kaybı tazminatı
• Hasar farkı tazminatı
• Destekten yoksun kalma tazminatı
• Sürekli iş göremezlik tazminatı istenebilmektedir.[1]

5-ARAÇ DEĞER KAYBI BAŞVURUSUNDA GEREKLİ OLAN BELGELER

Aracında değer kaybı meydana gelen araç sahibi, sigorta şirketine başvuru yaparken, bu başvuruya bazı belgelerin eklenmesi gerekmektedir. Bu belgeler;

• Trafik kazası tespit tutanağı 
• Değer kaybı talep edilen araca ilişkin hasar ekspertiz raporu
• Ruhsat ve kimlik bilgileri
• Karşı tarafın sigorta bilgileri
• Kazaya ilişkin fotoğraflar
• Resmi kayıtlarda (bulunması halinde) yer alan tanık ifadeleri
• Sürücü belgesi
• Banka hesap bilgisi vs.

Başvuru sırasında cüzi miktarda başvuru ücreti bulunmaktadır. Başvuru ücretleri talep miktarına göre değişiklik göstermektedir. Komisyona başvurulurken sigorta şirketinden alınan cevabi yazının ya da cevap gelmemişse de sigorta şirketine başvuruda bulunulduğunu kanıtlayan belgelerin sunulması gerekir. Ancak gerekli belgeler bunlarla sınırlı değildir. Geçerli bir başvuru için bunların yanında,

• Sigorta tahkim komisyonu başvuru formu,
• Başvuru sahibi gerçek kişi ise kişinin kimlik fotokopisi, başvuru sahibi tüzel kişi ise vergi levhası,
• Başvuru avukat aracılığıyla yapılıyorsa vekaletname sureti,
• Mevcutsa sigorta sözleşmesinin ve poliçesinin örneği,
• Olaya ilişkin her türlü ispat aracı,
• Uyuşmazlığa ilişkin her türlü belge,
• Başvuru ücretinin yatırıldığına dair makbuzla birlikte başvuru yapılmalıdır.

Komisyona yapılan başvurular öncelikle raportörler tarafından incelenir. Başvuru komisyona ulaştıktan sonra komisyon raportörleri tarafından en geç 15 gün içerisinde ön incelemesi tamamlanarak, başvurunun sigorta hakemlerine gönderilmesine gerek olup olmadığına karar verilir. Eğer başvurunun sigorta hakemleri tarafından sonuçlandırılmasına karar verilirse, dosya Komisyon tarafından hakem listesinden seçilen bağımsız hakemlere iletilir. Hakemlerin incelemeyi en geç 4 ay içerisinde tamamlamaları gerekmektedir. Hakem kararı Komisyon tarafından taraflara bildirilir.

6-SİGORTA HAKEM HEYETİ KARARININ KESİNLİK SINIRI

Sigorta Hakem Heyetinin kararındaki değer kaybı miktarı, talep edilen miktardan düşük ise karara karşı komisyon nezdinde bir defalık itiraz yoluna gidilebilir. Ancak başvuruda talep edilen miktar 8.000 TL’nin altında ise hakem kararı kesindir ve itiraz yoluna gidilemez. 8.000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkındaki sigorta hakemi kararlarına karşı kararın bildiriminden itibaren 10 gün içinde bir defaya mahsus olarak itiraz edilebilir. Bu itiraz üzerine verilen kararlarda eğer uyuşmazlık bedeli 107.000 TL’nin üzerinde ise karara karşı temyiz yoluna gidilebilir.

7-ARAÇTA DEĞER KAYBI HANGİ DURUMLARDA DAVAYA KONU EDİLEBİLİR?

Sigorta şirketine başvuru yapıldıktan sonra 15 günlük süre içerisinde sigorta şirketinden başvuruya yanıt verilmezse veya araç sahibinin talebi tam olarak veya hiç karşılanmazsa değer kaybını talep için Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılmaksızın dava açma yoluna da gidilebilir. Dava açma hakkı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu madde 97’ye dayanmaktadır.

Zorunlu mali sorumluluk sigortasından kaynaklanan araç değer kaybı davası sigorta şirketine karşı asliye ticaret mahkemesinde açılabilir. Değer kaybı kazaya karışan aracın sürücüsünden ya da sahibinden de istenebilir. Bu durumda davanın asliye hukuk mahkemesinde açılması gerekmektedir. Yetkili mahkeme ise kazanın gerçekleştiği yerdeki mahkeme veya zarar görenin yani davayı açacak olan kişinin yerleşim yeri, ayrıca kazanın yaşandığı ya da zararın meydana geldiği yer mahkemesi, ayrıca davalının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

Karşı tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortası yok ise, bu durumda sigorta var olmadığı için sigorta şirketinden bir talepte bulunulamaz. Ancak aracın sahibi ve aracın sürücüsünün kazadan sorumluluğu olduğundan değer kaybı, hasar farkı vb. kalemler bu kişilerden istenebilecektir. Talep, dava yoluyla yapılmalıdır; çünkü Sigorta Tahkim Komisyonu’nda talep edilen alacaklar yalnızca sigorta şirketlerinden istenebilmektedir. Bu nedenle zorunlu mali sorumluluk sigortası olmayan araç sahibinden ya da sürücüsünden istenecek tazminat istemleri için dava yoluna başvurulmalıdır. Ancak sigorta tahkim komisyonuna başvurunun hem kısa sürede sonuçlanması hem de maliyeti bakımından göz önünde bulundurulduğunda son zamanlarda daha çok tercih edildiğini belirtmemizde fayda olacaktır.

Araçta değer kaybı, hemen her gün hepimizin başına gelen bir durum olduğundan süreç hakkında bilgi amaçlı hazırlanan işbu metnin faydalı olacağını düşündük. Trafik kazasının yaşanması durumundan bizlerden de her konuda destek alabileceğinizi hatırlatmak istedik. Nitekim tüm bu süreci hak kaybına uğranmaması adına profesyonel destek alarak yürütülmesinde her zaman fayda olacaktır.

---

[1] Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın “Teminat Dışında Kalan Haller” başlıklı maddesinin k) fıkrası gereği, gelir kaybı, kar kaybı, iş durması gibi dolaylı veya yansıma zararlar ve aynı maddenin f) fıkrası gereği manevi tazminat talepleri zorunlu trafik sigortasının teminatı dışındadır.Bu bağlamda bu talepler Sigorta Tahkim Komisyonu vasıtasıyla ilgili sigorta şirketinden istenemeyecektir.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere info@sistemglobal.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Bilgiyi Tecrübeyle Güce Dönüştürüyoruz…