BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TORBA KANUN İLE ŞİRKETLERİN KÂR PAYI DAĞITIMI 30/09/2020 TARİHİNE KADAR SINIRLANDI!
27 Nisan 2020MÜCBİR SEBEP KAPSAMI DIŞINDA OLAN KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNİN E-DEFTER SÜRELERİ İLE BASİT USULDEKİ MÜKELLEFLERİN DEFTER-BEYAN SİSTEMİ KAYIT SÜRELERİ UZATILDI
27 Nisan 2020| İşveren tarafında iş akdinin feshini yasaklaması gündemde olan torba kanun tasarısı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (“TTK”) da anonim şirketler ve limited şirketleri etkileyecek önemli değişiklikler yapılması düzenlenmektedir. Bu değişikliklerden biri de anonim şirketlerde 31.12.2020 tarihine kadar dağıtılabilecek kâr payına ve ödenmesine sınırlama getirilmesine ilişkindir. Dağıtılabilir Kar Nedir? “Kâr payı hakkı” genel olarak faaliyet yılı sonunda dağıtılmaya tahsis edilmiş net dönem kârının varlığı halinde, genel kurulun kanun ve esas sözleşme hükümlerine göre kârın dağıtılmasına karar verilmesi halinde pay sahiplerinin esas sermayedeki payları oranında talep etmesi mümkün olan alacak haklarıdır. Bir başka ifadeyle kâr payı, hesap dönemi sonunda dağıtılabilir bir kârın olması halinde, şirkete koymuş oldukları sermaye payı karşılığında pay sahiplerine ödenecek paradır. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre bir hesap döneminin kârını aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür: Kâr = (Net Satışlar + Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelirler) – (Satışların Maliyeti + Faaliyet Giderleri + Diğer Faaliyetlerden Olağan Giderler + Finansman Giderleri + Olağandışı Gider ve Zararlar) Dağıtılabilir kâr, TTK’da düzenlenmemiş olup doktrinde belli bir hesap dönemi sonunda kâr elde etmiş bir anonim şirketin kurumlar vergisi, diğer benzeri mali yükümlülükler, kanuni yedek akçeler ve varsa geçmiş yıl zararları ayrıldıktan sonra kârın kalan kısmı olarak tanımlanabilir. Kar Dağıtımı Nasıl Yapılır? TTK’nın 408’inci maddesi uyarınca “yıllık kâr üzerinde tasarrufa, kâr payları ile kazanç paylarının belirlenmesine, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kâra katılması dahil, kullanılmasına dair kararların alınması” genel kurulun devredilemez görev ve yetkilerindendir. Genel kurullar olağan ve olağanüstü toplanır. Olağan toplantı her faaliyet dönemi sonundan itibaren üç ay içinde yapılır. Bu toplantılarda, kârın kullanım şekline, dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine, TTK’nın 409’uncu maddesinde sayılan hususlara ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakere yapılır, karar alınır. Genel kurulda alınan karar sonucunda kâr payı artık pay sahibinin şirketten olan alacağı haline dönüşür. Şirketin kâr elde etmek ve bunu dağıtmak amacından doğan kâr payı, vazgeçilmez bir hak olmakla birlikte şirket, ancak esas sözleşmeye konulacak hükümler ve TTK’nın 523’üncü maddesinde gösterilen istisnai nedenlerin varlığı halinde kâr dağıtmaktan kaçınabilecektir. O halde genel kurul tarafından kâr dağıtımına karar verilmesi halinde yönetim kurulu bu kararı yerine getirir ve dağıtımına karar verilen kârı aksine bir düzenleme bulunmaması halinde payları oranında pay sahiplerine öder. Kar Payı Avansı Nedir ve Nasıl Verilir? Kâr payı, net dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutardır. Kâr payı avansı ise kâr payından mahsup edilmek üzere ara dönem finansal tablolara göre oluşan kârlar üzerinden bu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan 09.08.2012 tarihli ve 28379 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ” hükümlerine göre hesaplanan tutardır. Bu Tebliğ uyarınca, şirketlerin kâr payı avansı dağıtabilmeleri için, şirket genel kurulunca kâr payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması ve kâr payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kâr edilmiş olması gereklidir. Dağıtılacak kâr payı avansı; varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa intifa senedi sahipleri ile sözleşmede ortaklar dışında kâra katılması öngörülen diğer kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem kârından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kâr payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez. Bu Tebliğ hükümleri uyarınca şirket genel kurulunca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilebilmektedir. Torba Kanun Tasarısı Kabul Edilirse Ne Değişecek? Torba Kanun Tasarısı ile TTK’ya kâr payı dağıtımına yönelik geçici madde eklenmesi düzenlenmektedir. TTK’ya eklenmesi düzenlenen “Geçici 13″üncü maddeye göre, devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere; sermaye şirketlerinin, 31/12/2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarının 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşamayacağı ve genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyeceği düzenlenmektedir. Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemelerin yukarıda belirtilen sürenin sonuna kadar erteleneceği hükmü kanuna eklenmek istenmektedir. Kanun tasarısının bu şekilde yasalaşması halinde sermaye şirketleri tarafından yapılacak genel kurullarda kâr dağıtımına sınır getirilmiş olacaktır. Bu halde olağan ve olağanüstü genel kurullarda kâr dağıtımına karar verilmesi halinde bu düzenlemede belirtilen sınırın aşılmaması ve kâr payı avansı dağıtımı hususunda da yönetim kuruluna yetki verilmemesi gerekecektir. Mevcut durumda ticaret sicil müdürlükleri tarafından genel kurul kararlarındaki dağıtıma esas kâr miktarı ve bunun oranı kontrol edilmemektedir. Ancak bu tasarının yasalaşması halinde bu hususun ticaret sicil müdürlükleri tarafından da tescil sırasında kontrol edileceği ve bu sınırı aşan şekilde kâr dağıtımına karar verilmesi veya kâr payı avansı dağıtımında yönetim kuruluna yetki verilmesi halinde ticaret sicil müdürlüklerinin tescil talebini reddedebileceği öngörülmektedir. Kanun tasarısının yasalaşmasından önce yapılacak genel kurullar bakımından ödeme aşamasında sınırlama getirilerek bu sınırı aşan kısmın 31.12.2020 tarihinden sonra ödeneceği düzenlenmiştir. O halde kâr dağıtımı hususunda karar alması gereken şirketlerin bu genel kurul kararını kanun değişikliğinden önce alarak, kâr payı ödemelerini de kanun değişikliğinden önce peşinen yapmış olması mümkün görünmektedir. Yine belirtmek gerekir ki, uygulamada, anonim şirketlerin ticaret sicil müdürlüğünde tescil edilen olağan genel kurullarında kar dağıtımına karar verilmemesi ancak daha sonra yapılacak olağanüstü genel kurulda bu sınırı aşar şekilde kar dağıtımı kararı alması veya kar payı avansı dağıtımı yetkisi vermesi halinde bunun denetiminin nasıl yapılacağı ve yaptırımının ne olacağı dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, bu kanun değişikliğinin yürürlüğe girmesi sonrasında kâr dağıtımına ilişkin olarak vergisel boyutta da düzenlemeler getirilebileceği ihtimal dahilindedir. Olası bir vergi denetimi halinde bunun tespit edilmesinin sonuçlarının ne olacağı da daha sonra düzenleme altına alınabilecektir. Bilgiyi Tecrübeyle Güce Dönüştürüyoruz… |
