YENİ VERGİ AFFI YASASI YAZI DİZİSİ – 2 “İŞLETME KAYITLARININ FİİLİ DURUMLARINA UYGUN HALE GETİRİLMESİ”

İŞLETME KAYITLARININ FİİLİ DURUMLARINA UYGUN HALE GETİRİLMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Kanunda bundan önceki af kanunlarında da yer alan 6. Maddeye göre, işletme kayıtlarının düzeltilmesine imkân tanındığını görmekteyiz.

İşletme kayıtlarının düzeltilmesi;

• Emtia, makine-teçhizat, demirbaşlar
• Kasa mevcudu,
• Ortaklardan alacaklar ve bunlar ile ilgili diğer işlemler

düzeltilmesi ile gerçekleşmektedir.

Yasalaşan Kanunda ve bu kanun öncesinde yasalaşan kanunlara göre kayıt düzeltme işlemleri iki şekilde ortaya çıkmaktadır.

1. İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia makine teçhizat ve demirbaşların kayıtlara alınması;

2. Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia makine teçhizat ve demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu, ortaklardan alacaklar ve bunlar ile ilgili diğer işlemler.

Her iki kayıt düzeltme türü kanunda aşağıdaki gibi değerlendirilmektedir.

1.İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi:

Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerine; işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine,  teçhizat  ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek  kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel üzerinden Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna yani 31 Mayıs 2023 tarihine kadar(bu tarih dahil) bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle yasal kayıtlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma getirmeleri imkanı sağlanmıştır.

Açıklama	Emtia	Demirbaş, Makine ve Teçhizat
Kayda Alınacak Değer	Rayiç Bedel ile Kayda Alınır. Rayiç Bedel, Mükellef tarafından ya da bağlı Bulunulan Meslek odası tarafından belirlenecektir.	Rayiç Bedel ile Kayda Alınır. Rayiç Bedel, Mükellef tarafından ya da bağlı Bulunulan Meslek odası tarafından belirlenecektir.
Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV	Beyan bedeli Üzerinden, tabi olduğu oranın yarısı kadar kdv beyan edilir. Ve Sorumlu sıfatı ile ödenir.	Beyan bedeli Üzerinden, tabi olduğu oranın yarısı kadar kdv beyan edilir. Ve Sorumlu sıfatı ile ödenir.
Beyan Nasıl yapılır	Tespit edilen Rayiç Bedel, Bağlı Bulunulan Vergi Dairesine Envanter Listesi İle bildirilir.	Tespit edilen Rayiç Bedel, Bağlı Bulunulan Vergi Dairesine Envanter Listesi İle bildirilir.
Ödenen KDV	Hesaplanan KDV’den İndirimi Mümkün, iadeye konu edilemez.	Hesaplanan KDV’den İndirilemez
Amortisman/Maliyet Kaydı	Satış Bedeli; rayiç Bedelin altı olamaz. Zarar doğması halinde zarar kabul edilmez.	Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve amortisman ayrılmaz. Bunlar defterlere kaydı sırasında ayrılan karşılık birikmiş amortisman addolunur.
Kayda Alınan Değerlerin Ortağa Dağıtımı, İşletmenin Tasfiyesi	Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez	Demirbaşlar ile makine ve teçhizat için ayrılan karşılık ortaklara dağıtılamaz, dağıtılması halinde vergiye tabi tutulur.

Özel tüketim vergisi konusuna giren malları bu kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükellefler bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini de beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri hâlinde bu mallar bakımından özel tüketim vergisi için vergi cezası kesilmeyecektir.

2. Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia makine teçhizat ve demirbaşlar ile, Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu, ortaklardan alacaklar ve bunlar ile ilgili diğer işlemler.

2.1. Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia makine teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi:

Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri; Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia makine teçhizat ve demirbaşların 31 Mayıs 2023 gününe (bugün dahil) kadar fatura düzenlenmesi ve her türlü vergisel yükümlülükler yerine getirilmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirilmesi sureti ile kayıtları düzeltme işlemi gerçekleştirebilirler.

Açıklama	Emtia	Demirbaş, Makine ve Teçhizat
Kayıttan Çıkarılacak Değerin Tespiti	Aynı Nev’i emtia için Cari yıldaki Gayrisafi Kar oranı ile, gayri safi kar oranı belirlenemiyorsa, bağlı bulunulan meslek odasının belirleyeceği kar esas alınır.	Rayiç Bedel üzerinden. Rayiç Bedel, Mükellef tarafından ya da bağlı Bulunulan Meslek odası tarafından belirlenecektir.
Nasıl Kayıttan Çıkarılacak	Fatura Düzenleyerek. (Açıklama Kısmına Muhtelif Alıcılar Yazılabilir)	Fatura Düzenleyerek. (Açıklama Kısmına Muhtelif Alıcılar Yazılabilir)
Vergisel Yükümlülükler	Gelir Beyan edilir. KDV hesaplanır ve bağlı bulunulan Vergi dairesine ödenir.	Gelir Beyan edilir. KDV hesaplanır ve bağlı bulunulan Vergi dairesine ödenir.
KDV’nin ödeme süresi	İlk Taksit Beyanname verme süresi, izleyen taksitler takip eden birinci ve ikinci aylarda olmak üzere üç taksitte ödenir.	İlk Taksit Beyanname verme süresi, izleyen taksitler takip eden birinci ve ikinci aylarda olmak üzere üç taksitte ödenir.

2.2. Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu, ortaklardan alacaklar ve bunlar ile ilgili diğer işlemler.

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31.12.2022 tarihli bilançoda görülen ama işletmede bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemler dolayısı ile ( ödünç verme ve benzer sebepler ile) ortaya çıkan ortaklarından alacaklı oldukları tutarlar ile ortaklara borçlu oldukları tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 31 Mayıs 2023 tarihine kadar vergi dairesine beyan ederek düzeltebilirler.

Beyan edilen tutarlar üzerinde %3 oranında vergi hesaplanır, beyanname verme süresinde ödenir.

Örnek Hesaplama ve Örnek hesap bilgileri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Hesap Niteliği	Hesap Kodu	Hesap Adı	İşletmede mevcut olmayan bakiye	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi	Vadesi
Kasa	100	KASA	100.000,00	3%	5.000,00	31/5/2023
Diğer Hesap	120	ALICILAR	120.000,00	3%	6.000,00	31/5/2023
Ortaklardan Alacaklar	131-331	ORT.ALAC.	1.300.000,00	3%	65.000,00	31/5/2023
Diğer Hesap	195	İŞ AV.	200.000,00	3%	10.000,00	31/5/2023
Diğer Hesap	196	PER.AVANS.	100.000,00	3%	5.000,00	31/5/2023

Bu kapsamda ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez; beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.

Söz konusu hüküm uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Her türlü soru ve görüşleriniz için bizlere info@sistemglobal.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Şirketinizin Kuruluşundan Globalleşmesine Kadar Her Adımda Sizinle Birlikte Yürüyoruz…